W wieku przedszkolnym każdy poziom potrzeby ruchu można uznawać za rozwojowy. Mimo to wyjątkowo ruchliwy przedszkolak może doświadczać trudności w życiu domowym i przedszkolnym. Dlatego warto jest wspierać go w ćwiczeniu umiejętności zaspokajania swoich potrzeb w akceptowalny sposób, proponując zabawy wspierające zdolność samokontroli. Takie zabawy zazwyczaj składają się z przeplatających się faz pobudzania i wyciszania.
Oto 5 tradycyjnych i prostych zabaw, które można wykonywać w domu.
- Ciepło-zimno
Z pewnością każdy zna tą grę z czasów dzieciństwa. Dziecko zasłania w niej oczy, a dorosły ukrywa w pomieszczeniu jedną (lub kilka w przypadku starszych dzieci) zabawkę. Dziecko ma za zadanie odnaleźć miejsce jej ukrycia posługując się wskazówkami – „ciepło” kiedy jest blisko kryjówki i „zimno’, gdy się od niej oddala. W kolejnej turze można zamienić się rolami. Zabawę warto zmodyfikować również zachęcając dziecko do wsłuchiwania się w odgłosy otoczenia, gdy dorosły ukrywa zabawkę, gdyż pomogą one odkryć mu schowek. Gdy role są odwrócone warto prosić dziecko, żeby spróbowało zachowywać się jak najciszej gdy ukrywa przedmiot, żeby starać się nie dawać nam dodatkowych podpowiedzi.Dzięki zabawie w ciepło-zimno dziecko uczy się:
– Słuchać udzielanych mu wskazówek i realizować je.
– Posługiwać się wskazówkami w postaci dźwięków, które słyszy gdy z zakrytymi oczami czeka, aż dorosły ukryje zabawkę.
– Hamowania swojej ruchliwości, gdy czeka naprzemiennie z pobudzeniem ruchowym, gdy szuka zabawki, efekt ten wzmacnia opisana modyfikacja ćwiczenia. - Raz, dwa, trzy Baba-Jaga patrzy!
Tą zabawę również zapewne wszyscy dorośli znają z podwórka, lepiej udaje się ona gdy jest większa grupa (np. gdy bawimy się całą rodziną). Gracze starają się dotrzeć do ustalonego miejsca, mogą jednak poruszać się tylko wtedy, gdy Baba-Jaga ma zakryte oczy, gdy je odkrywa gracze mają za zadanie zastygnąć w bezruchu, a Baba-Jaga próbuje sprawić by się poruszyli np. poprzez rozśmieszanie ich. Jeżeli gracze poruszą się – zostają złapani, a ten kto dotrze po kilku rundach do ustalonego miejsca – wygrywa.Dzięki tej zabawie dziecko uczy się:
– Naprzemiennego pobudzania i hamowania swojej reakcji
– Kontrolowania swojego ciała, tak aby pozostawało w bezruchu przez określony czas
– Korzystania z gestów dorosłego jako wskazówek i uważnego obserwowania go, nawet gdy dziecko jest w ruchu - Tor przeszkód
W tor przeszkód można bawić się zarówno na podwórku jak i w domu. Do jego zbudowania korzystamy z wyobraźni i przedmiotów codziennego użytku np. poduszek, krzeseł, koców. Wspólnie z dzieckiem tworzymy tor przeszkód przez, który musi ono przejść. W trakcie zabawy możemy go modyfikować i wzbogacać o dodatkowe zadania np. w pewnym miejscu zagrać cichutko na cymbałkach, powiedzieć coś szeptem, zamienić się w kamień na 5 sekund.Dzięki tej zabawie dziecko uczy się:
– Realizować swoją potrzebę ruchu w akceptowalnych ramach
– Korzystać ze swojej wyobraźni podczas wymyślania zabaw
– Planowania zabawy i jej realizacji zgodnie z planem
– Koordynacji wzrokowo-ruchowej - Jenga
Jenga jest fantastyczną grą rodzinną, która pozwala na ćwiczenie bardzo wielu funkcji, można ją kupić w większości sklepów. W podstawowej wersji polega na kolejnym wyciąganiu z wieży klocków, tak aby wieża nie spadła. Warto jednak urozmaicać ją poprzez proponowanie różnorodnych dodatkowych zadań, które możemy przygotować do wylosowania. W takiej wersji za każdym razem gdy wyciągamy z wieży klocek, losujemy także zadanie np. zrób 5 podskoków, krzyknij najgłośniej jak potrafisz itp.Dzięki tej zabawie dziecko uczy się:
– Myślenia przestrzennego
– Koordynacji wzrokowo-ruchowej w obszarze motoryki małej
– Czekania na swoją kolej
– Naprzemiennego hamowania i pobudzania ruchowego - Czarodziejskie zwierzęta
W ten zabawie udajemy czarodziejów i czarodziejki, którzy z pomocą różdżki zmieniają się nawzajem w różne zwierzęta. Aby zabawa wspierała zdolność dziecka do samokontroli wybierajmy naprzemiennie zwierzęta groźne i bardzo ruchliwe, z takimi które są spokojne i zrównoważone, a także zwracajmy uwagę na zmiany pozycji ciała, które wymuszą (żyrafa powinna wyprostować się jak najbardziej, żeby pokazać wysokość, a po niej mysz skuli się, aby być jak najmniejsza) np.: tygrys, żółw, dinozaur, słoń, małpka, leniwiec, żyrafa, myszka. Dziecko będzie świetnie się bawić wcielając się w różne role, ale w tej zabawie istotna jest naprzemienność, co oznacza że kiedy dziecko jest czarodziejem i zmienia nas w zwierzę powinniśmy być równie zaangażowani. Wielką zaletą tego rodzaju zabawy jest również jej efekt psychologiczny polegający na rozładowywaniu napięć, budowaniu więzi z rodzicem i doświadczaniem w przyjemny sposób zarówno kontroli jak i podporządkowania.Dzięki temu dziecko uczy się:
– Stosowania się do poleceń dorosłego
– Kontroli swojego ciała i ruchów
– Wcielania się w role wymagające różnej aktywności ruchowej
