Co to jest ADHD?
ADHD to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zgodnie z kryteriami diagnostycznymi objawy muszą pojawić się przed siódmym rokiem życia.
Przyczyną tego zaburzenia często są czynniki genetyczne, mogą one wynikać z działania czynników biologicznych oddziałujących negatywnie na ośrodkowy układ nerwowy w okresie: prenatalnym, okołoporodowym lub postnatalnym. Na przykład: choroby wirusowe lub bakteryjne, zatrucia, uszkodzenia mechaniczne, czynniki społeczno-emocjonalne powodujące zaburzenia emocjonalne.
Objawy kryterialne nazywane triadą objawów ADHD to:
- Nadaktywność motoryczna
- Impulsywność
- Zakłócenia uwagi
Nadaktywność motoryczna
Charakteryzuje się brakiem celowego działania. Dziecko jest niespokojne, ciągle w ruchu, zawsze biega nie chodzi, jest go wszędzie pełno, stale się wierci, macha rękami i nogami. Częściej wybiera zabawy ruchowe. Gdy sytuacja zmusza go do minimalnej aktywności ruchowej np. siedząc w szkolnej ławce lub sali kinowej, będzie wykonywać wiele drobnych ruchów manipulacyjnych wokół swojego ciała lub najbliższego otoczenia.
Impulsywność
Ten objaw dotyczy zachowań podporządkowanych impulsowi pojawiającemu się w danej chwili. Dziecko wykonuje to, co aktualnie przyjdzie mu do głowy. Często przerywa lub przeszkadza innym. Dokucza i zaczepia rówieśników. Zachowanie to cechuje się brakiem refleksji na temat adekwatności, poprawności i skutków zachowania. Pociąga to za sobą problemy z planowaniem zachowania, jego organizacją i kontrolą. Przejawia się to np. w wypowiedziach dziecka, które są chaotyczne, niestrukturalizowane, z wieloma komentarzami.
Zakłócenia uwagi
Przejawiają się problemami z koncentracją na zadaniu. Dziecko ma problem z wykonywanie dłuższych zadaniach, ponieważ nie potrafi tak długo skupić swojej uwagi. Nawet, gdy warunki do pracy są sprzyjające dziecko łatwo się męczy. Osoba z ADHD jest podatna na wszelkie dystraktory (inne nieistotne bodźce). Ma problemy z zapamiętaniem szczegółów. Często gubi lub zapomina rzeczy.
Dodatkowe objawy ADHD są związane z emocjami i motywacją dziecka. Takie dzieci często są nadwrażliwe i reagują bardziej emocjonalnie od swoich rówieśników. Częściej też przejawiają zachowania agresywne i zdenerwowanie. Ich reakcje charakteryzują się gwałtownością. Trudno jest im kontrolować swoje zachowanie oraz zmotywować się do działania, dążyć do sukcesu, gdy cel jest odległy w czasie. Dlatego dzieci z ADHD potrzebują dużo motywacji, energii i pobudzenia pochodzących z zewnątrz.
Osoba z nadpobudliwością psychoruchową ma słabe poczucie czasu, co powoduje zaburzoną organizację zachowania i trudności w osiąganiu wyznaczonych celów. Dziecko może mieć problem z naśladowaniem działań innej osoby i jest to związane z trudnością zapamiętania sekwencji działań. Nie potrafi skoncentrować się na jednej czynności. Takie dzieci ze względu na impulsywność swojego zachowania mogą mieć problemy z nawiązywaniem nowych relacji z innymi osobami. Nadaktywność motoryczna i impulsywność zachowania często wywołuje niechęć i zniecierpliwienie u osób dorosłych np. nauczycieli rodziców, rodzeństwa. Takie nastawienie innych osób prowadzi do problemów w relacjach z innymi. Takie dzieci mają większe problemy od rówieśników z trzymaniem się zakazów. Przestrzeganie zasad wydaję się dla dziecka z ADHD trudne, gdy porównuje je z nagrodami możliwymi do zdobycia, gdy złamie zasady.
Należy podkreślić, iż bjawy ADHD są bardzo różne i nie wszystkie występują u każdego dziecka z zespołem hiperkinetycznym.
