Rozwój nauki raczkowania i chodzenia u dziecka zależy od wielu czynników: predyspozycji, masy ciała, temperamentu a także od tego jaką aktywność w ciągu dnia zapewniają maluszkowi rodzice. Ważne jest aby w trakcie rozwoju dawać maluszkowi możliwość wysiłku, aby mógł on wzmocnić odpowiednie grupy mięśniowe potrzebne do uzyskania odpowiednich pozycji (przejście do siadu, pozycji czworaczej, klęku jednonóż, stania).
Często spotykane są sytuacje w których rodzice chcąc pomóc dziecku wymuszają pozycje których jeszcze nie potrafi on samodzielnie utrzymać, co jest jednak nie do końca odpowiednie. Przykładowo są to sytuacje w których dziecko jest sadzane na fotelu/kanapie i obkładane dookoła poduszkami – dziecko mocno obłożone poduszkami nie jest w stanie wykonać żadnego ruchu, mocno ustabilizowane w jednej pozycji nie trenuje mięśni posturalnych – więc ich nie wzmacnia. Takie postępowanie może wpłynąć np. na opóźnienie samodzielnego przyjmowania pozycji siedzącej u dziecka.
Ćwiczenia które polecam to oczywiście bardziej zabawa niż sport jednak nawet taka aktywność jest cenna.
Usprawnianie precyzyjnych i ogólnych zdolności motorycznych wg wieku:
Niemowlę (1 miesiąc)
• Dziecko w pierwszym miesiącu leżąc na brzuchu jest w stanie utrzymać główkę w górze ok 3 sekund.
Aby raz na jakiś czas wpłynąć u maluszka na wzmocnienie mięśni szyi i grzbietu, układamy go na brzuszku z głową zwróconą w jedną stronę oraz przysłaniamy mu dłonią twarz przez kilka sekund. Dziecka reakcją powinno być powolne skręcenie głowy w drugą stronę, poprzedzone charakterystycznym „dziobaniem” w podłoże podczas unoszenia główki. Oczywiście podczas przysłonięcia twarzy dziecka możemy mu dopingować mówiąc do niego ze strony na którą ma się odwrócić.
Niemowlę (2 miesiąc)
• Zabawa na brzuchu:
Należy położyć się na plecach i położyć maluszka na swoim brzuchu, tak by leżał plecami do góry. Podczas zabawy mówimy do niemowlęcia i bawimy się w tej pozycji. Następnie możemy zmienić pozycję na siedzącą, ułożyć maluszka na brzuchu w poprzek swoich ud. Postawmy przed nim np. lustro żeby na nie patrzył i dotykał. Kładąc różne przedmioty w jego zasięgu zachęćmy dziecko do badania otoczenia.
Niemowlę (3 miesiąc)
• W momencie gdy piąstki dziecka zaczynają się rozprostowywać baw się z jego paluszkami, przytykaj jego rękę do swojej twarzy prowokując otwieranie bardziej dłoni.
• Dodatkowo bawimy się z maluchem w jego linii środkowej ciała, czyli dotykamy jego dłoń do dłoni po środku ciała, zachęcamy do dotknięcia zabawki też w tej linii.
Niemowlę (4 miesiąc)
• Gdy dziecko już pewnie podpiera się na przedramionach leżąc na brzuchu, możemy do zabawy wykorzystywać różne rzeczy, np. puszczać bańki mydlane w dziecka otoczeniu by je zachęcić do obserwowania czy też do złapania bańki. Możemy również zachęcać dziecko do łapania zabawek które kładziemy w jego zasięg wzroku, zarówno tuż przed nim jak i też po bokach.
Niemowlę (5 miesiąc)
• Podczas leżenia na plecach, możemy chwytać rączkami maluszka jego jedną stópkę i przewracać całego na bok. Przykładowo łapiemy jego rączkami lewą stópkę i przewracamy maluszka powoli na jego prawy bok. W późniejszym czasie możemy zachęcać dziecko zabawką do obrotu, kładąc zabawkę po jednej ze stron.
Niemowlę (6 miesiąc)
• Podczas gdy dziecko podpiera się już na prostych przedramionach i otwartych dłoniach, możemy delikatnie popracować nad przejściem dziecka do pozycji czworaczej unosząc powoli do góry bioderka aż dziecko uzyska podpór na kolanach.
Niemowlę (7 miesiąc)
• W momencie kiedy dziecko osiąga już samodzielnie pozycję czworaczą, możemy popracować nad przejściem do siadu bocznego z podparciem. Stajemy z tyłu dziecka i delikatnie pociągamy za jego bioderka (trzymając dłońmi po obu stronach) po skosie – na lewą stronę bądź prawą w zależności na którą chcemy by dziecko usiadło. Reakcją następną po uzyskaniu siadu bocznego powinno być podparcie dłonią przez dziecko po tej samej stronie.
Niemowlę (8 miesiąc)
• W przypadku gdy dziecko już samodzielnie utrzymuje siad prosty, możemy wykorzystać do zabawy dużą piłkę do ćwiczeń. Dziecko sadzamy na piłce i asekurując delikatnie kołyszemy na boki oraz przód-tył (w zależności jak stabilne dziecko jest w tej pozycji). Tym ćwiczeniem wzmacniamy jego mięśnie m.in. brzucha.
Niemowlę (9 miesiąc)
• W wieku 8 jak i 9 miesięcy dzieci próbują podciągać się do stania. Aby wspomóc tą czynność możemy przed dzieckiem w pozycji czworaczej postawić jakiś stoliczek (ważne by wysokość stoliczka była łatwa do osiągnięcia przez dłonie dziecka podczas klęku obunóż), na którym stawiamy zachęcającą dziecko zabawkę. Dziecko podczas przyjęcia pozycji klęku obunóż, jest wspomagane przez rodzica do przeniesienia ciężaru na jedną nóg i zgięcia w biodrze i kolanie drugiej z oparciem stopy na podłożu, po czym trzymając za bioderka pomagamy podnieść się dziecku do góry.
Niemowlę (10 miesiąc)
• Podczas gdy zauważamy że dziecko samodzielnie już pociąga się do stania i utrzymuje tą pozycję dłużej, możemy zachęcać je do kroczenia bocznego (np.. wzdłuż mebli) stawiając w określonej odległości od dziecka ciekawą zabawkę. Odległość możemy zastosować na początku niewielką, i z czasem ją zwiększać.
Pamiętajmy jednak by wykonywać czynności wymienione raz na jakiś czas, a nie kilkanaście razy dziennie – w końcu chcemy też by nasz maluszek sam odpowiednio porcjował sobie wysiłek.
W przypadku zaniepokojenia małą siłą mięśniową u dziecka, pamiętajmy o możliwości skonsultowania tego z fizjoterapeutą.
