FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome) jest to zespół alkoholowy płodu spowodowany spożywaniem alkoholu przez matkę podczas ciąży. Zespół ten przyczynia się do zaburzania zarówno neurogenezy (namnażanie się komórek nerwowych), jak i migracji neuronalnej.
Oddziaływanie alkoholu na płód polega między innymi na:
– hamowaniu rozwoju neuronów u dziecka oraz na zmniejszaniu ich ilości
– zaburzeniu migracji neuronów (skutkują one encefalopatią z różnorodnymi symptomami ruchowymi, poznawczymi czy padaczką oraz upośledzeniem umysłowym)
Objawy zespołu FAS są różnorodne. Zalicza się do nich zaburzenia rozwoju ruchowego (między innymi nadruchliwość, zaburzenia koordynacji u dziecka), różnorodne zaburzenia mowy oraz zaburzenia umysłowe. Dzieci z FAS mogą być obarczone zaburzeniami rozwoju somatognostycznego (świadomości swojego ciała, ruchu, przestrzeni jaką zajmuje ciało, bodźców odbieranych przez receptory zmysłów). Dzieci te posiadają zmienna emocjonalność, mają problemy z wyciąganiem wniosków popełnianych przez nie czynów, przez co często są odbierane jako dzieci „niegrzeczne”.
Jednakże charakterystycznym objawem dla dzieci z FAS jest dysmorfia twarzy. Objawia się ona krótkością szpar powiekowych, płaską rynienką nosową oraz krótkim, zadartym noskiem. Dzieci te posiadają bardzo cienkie wargi lub bardzo wąską górną wargę.
Każda dawka alkoholu spożyta przez matkę może spowodować zaburzenia w rozwoju dziecka. W szczególności krytyczny jest I trymestr ciąży, w którym występuje największa wrażliwość na czynniki teratogenne. W tym okresie ciąży tworzy się mózg, wytwarza się podniebienie, narządy rozrodcze, krew, oczy i powieki. Powstają narządy słuchu, smaku i gruczoły dokrewne. Pojawia się odruch ssania, a twarz dziecka staje się wrażliwa na dotyk.
Pamiętajmy, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu, którą kobieta może zażyć w czasie ciąży!
