Jeżeli sięgniemy pamięcią do czasów dzieciństwa, z łatwością znajdziemy wiele wspomnień związanych z bajkami – takimi, które wydawały się straszne, fascynujące albo… nudne.
Wielu dorosłych przyznaje, że wartości z ulubionej bajki do tej pory towarzyszą im w życiu. Dla wszystkich dzieci bajki mają szczególną moc i pomagają w rozwoju niezliczonych umiejętności. Na tym właśnie polega terapeutyczna moc bajek.
Wspólne czytanie bajek jest zawsze dobrym pomysłem. Warto pamiętać, że posiadają też one właściwości terapeutyczne, dlatego warto po nie sięgnąć, jeśli dziecko:
- ma trudności w rozwoju mowy. Wspólne czytanie bajek z najmłodszymi dziećmi daje okazję do ćwiczeń w nazywaniu elementów pojawiających się na ilustracjach i uważnym słuchaniu. Z kolei starsze dzieci dzięki czytaniu będą miały okazję poszerzyć zasób słownictwa.
- nie radzi sobie z grupie. Czytanie sprzyja nabywaniu umiejętności społecznych, gdyż bohaterowie stanowią model zachowań i sposobów radzenia sobie z kłopotami.
- przeżywa silny lęk. Czytanie pozwala oswajać lęki – historie o chorobach, rozstaniu z rodzicami czy potworach spod łóżka stanowią doskonałą okazję, żeby spotkać się z tym, co budzi strach i obserwować, jak można sobie z nim poradzić na różne sposoby.
- nie radzi sobie z emocjami. Czytanie rozwija inteligencję emocjonalną – stwarza okazję do zapoznania się z różnymi uczuciami (zarówno przyjemnymi, jak i przykrymi) i przeżywania ich razem z bohaterami historii.
- przeżywa kryzys rozwojowy. Decydujące momenty w życiu człowiek zawsze wiążą się z pewnym stresem. Odpowiednio dobrana historia pomoże dziecku przygotować się na pierwszy dzień w szkole lub przedszkolu czy pożegnanie z pieluchą
Terapia bajką – to może się udać!
Żeby bajka mogła oddziaływać w pełni terapeutycznie, jest niezwykle istotne, aby była czytana przez dorosłego. Audiobooki, choć na pewno stanowią ułatwienie dla dorosłych, nie spełnią takiej roli. Kontakt emocjonalny i bliskość fizyczna, jaka towarzyszy wspólnemu czytaniu, daje poczucie bezpieczeństwa i pozwala na spotkanie nawet z najbardziej niepokojącymi przygodami. Dodatkowo, obecność osoby dorosłej daje możliwość podjęcia rozmowy o tym, co się dzieje i udzielania wyjaśnień na bieżąco.
Zdarza się tak, że w życiu rodziny ma miejsce szczególnie trudny moment – śmierć, rozwód, czy poważna choroba. Właśnie wtedy bajka może pomóc dziecku oswoić się z sytuacją. Nie rozwiąże ona trudności, ani nie rozwieje uczucia lęku, opuszczenia i smutku, ale będzie stanowiła dobrą podstawę dla rozmów i pozwoli choć trochę zrozumieć, co się dzieje, w ten sposób dziecko postawi krok w stronę odzyskania równowagi psychicznej.
Nie zawsze udaje się znaleźć na rynku historię odpowiednią do bieżących wydarzeń, dlatego niekiedy warto napisać swoją bajkę – można zrobić to razem z dzieckiem, albo przygotować ją samemu i przeczytać w dogodnym momencie.
W tworzeniu własnej bajki warto kierować się kilkoma zasadami:
- Bohater bajki powinien przypominać dziecko pod różnymi względami (np. być tej samej płci, wieku, podobnie wyglądać), ale nie być nim dokładnie. Również przedstawiony świat powinien być podobny, ale nie identyczny.
- Bajka powinna na początku przedstawiać problem i związane z nim uczucia, które bohater przeżywa, następnie proponować kilka sposobów rozwiązania, z których przynajmniej jeden (lub kilka) będzie skutecznych i doprowadzi do zadowalającego zakończenia. Należy pamiętać, żeby proponować realistyczne w odniesieniu do sytuacji dziecka rozwiązania!
- Po bajce warto porozmawiać z dzieckiem o tym, jak ta historia ma się do jego własnych doświadczeń – czy jego przeżycia są podobne czy różne? Czy to co zrobił bohater bajki mogłoby się sprawdzić w jego przypadku?
