Wielu rodziców drży na myśl o trudnych pytaniach, dotyczących spraw związanych z seksualnością, które zadają przedszkolaki. Wczesny okres dzieciństwa to czas, kiedy dziecko intensywnie zbiera wiedzę o sobie i otaczającym je świecie, także tym intymnym, który trudno jest mu zrozumieć.
Maluch stawia filozoficzne pytania: skąd się wziąłem?, kim jestem?, jacy są inni ludzie? Na tym etapie mamy okazję do przekazania dziecku najważniejszej wiedzy i wartości związanych z płciowością. Wiedza ta nie powinna obejmować tylko spraw związanych z poczęciem i narodzinami. Powinna uwzględniać też kwestie uczuć i relacji, funkcjonowania ciała czy różnic płciowych. Ważne, aby podczas rozmów z dzieckiem włączyć także pewne wiadomości, które zapewnią w tej sferze dziecku bezpieczeństwo i będą w przyszłości podstawą asertywności.
Przygotuj się na trudne pytania
Do rozmów na powyższe tematy warto wcześniej się przygotować. Dziecko prędzej czy później zacznie zadawać „te” pytania. To ważne, aby w czasie rozmowy zachować otwartość, nie piętnować ciekawości dziecka i starać się udzielać prostych odpowiedzi. Wielu rodziców zastanawia się, jak wiele powiedzieć. Z reguły warto podążać za dzieckiem i udzielać informacji tak długo, jak długo będzie ono zadawało dalsze pytania. Gdy dziecko przestaje dopytywać o dalsze szczegóły, zwykle oznacza to, że nasyciło swoją ciekawość i na ten moment nie potrzebuje więcej wiedzy. Można się jednak spodziewać, że za kilka miesięcy lub lat przyjdzie z kolejnymi, bardziej wnikliwymi pytaniami.
Co dziecko powinno wiedzieć o różnicach płciowych i funkcjonowaniu ciała?
- Każda część ciała ma swoją nazwę i do czegoś służy, oznacza to także naukę nazw intymnych części ciała. Warto od początku używać właściwych nazw, takich jak penis i srom.
- Dziewczynki i chłopcy mają takie same części ciała, za wyjątkiem kilku.
- To naturalne, że dzieci interesują się swoimi ciałami, a dotykanie niektórych części ciała jest przyjemne.
- O ciało trzeba dbać np. myć się, czesać włosy i obcinać paznokcie, a także uważać, żeby go nie uszkodzić.
- Dzieci często całują się, przytulają i dotykają wzajemnie, żeby okazać sobie sympatię. Nie powinno się jednak całować i przytulać kogoś, kto nie ma na to ochoty. Ty również masz prawo decydować, czy inne dziecko może cię dotykać, czy nie.
- Dziewczynki w przyszłości zostaną mamami, a chłopcy ojcami.
Co dziecko powinno wiedzieć o uczuciach i relacjach?
- Dziecko powinno znać słownictwo związane z opisywaniem uczuć podstawowych (takich jak smutek, radość, złość, strach), jak i złożonych (takich jak duma, wstyd czy zazdrość). Wiedzieć, że każdy czasami odczuwa te emocje, każde z uczuć jest potrzebne, nawet to nieprzyjemne.
- Dobrze jest mówić o swoich uczuciach.
- Dzieci przyjaźnią się ze sobą. Przyjaciele razem się bawić i pomagają sobie wzajemnie. Dziewczynki i chłopcy mogą się ze sobą przyjaźnić. Niektóre dzieci mają wielu przyjaciół, inne tylko kilku.
- Miłość to uczucie szczęścia, które czujemy w sercu w związku z inną osobą. Są różne rodzaje miłości – do rodziców, członków rodziny, zwierząt i przyjaciół.
Co dziecko powinno wiedzieć o procesie poczęcia i narodzin?
- Do poczęcia dziecka jest potrzebny zarówno mężczyzna, jak i kobieta. Tylko kobieta może urodzić dziecko.
- Dzieci rosną w ciele kobiety w specjalnym miejscu zwanym macicą.
- Mamy karmią swoje dzieci mlekiem z piersi lub butelki.
Co dziecko powinno wiedzieć, aby być bezpieczne w sferze seksualnej?
- Twoje ciało należy do ciebie.
- Istnieją uzasadnione sytuacje, w których dorośli oglądają lub dotykają ciał dzieci np. Kiedy rodzice je kąpią lub lekarz bada. Nie ma w tym nic złego, gdy rodzic lub inny opiekun pomaga ci się wytrzeć lub umyć po skorzystaniu z toalety.
- Przyjdź do mnie i powiedz, jeżeli ktoś dotyka twojego ciała w sposób, który ci się nie podoba, dziwny lub taki, że czujesz się nieswojo.
- Możesz powiedzieć komuś, żeby przestał cię dotykać, jeśli ci to nie odpowiada.
- Jeśli ktoś cię dotyka i prosi, abyś nikomu nie mówiło, powiedz mi mimo wszystko.
- Jeśli w jakiejś sytuacji czujesz się źle lub dziwnie, powiedz „nie” i spróbuj odejść i od razu mi o tym powiedz.
Choć odpowiedzi na dziecięce pytania czasami rodziców krępują, warto się postarać, by rozmawiać z dzieckiem szczerze i bez wstydu. Tylko w ten sposób możemy pomóc dziecku oswoić własną seksualność.
