Rodzice dzieci uczęszczających do przedszkola często twierdzą, że dzieci w przedszkolu bawią się, a nie uczą. Po części mają rację. Jednak rola zabawy w życiu dziecka jest często lekceważona. Zajęcie to uważa się za trywialne, bo przecież “każde dziecko się bawi”. Jednak w psychologii rozwojowej i pedagogice przedszkolnej dziecięca zabawa zajmuje dużo miejsca. Dlaczego?
Otóż trzeba wiedzieć, że rozwój człowieka przebiega w określony sposób. W danym okresie życia podejmujemy takie wyzwania rozwojowe, których osiągnięcie pozwala „przejść” do kolejnego, tak by móc przygotować się do samodzielnego funkcjonowania w dorosłości. Zastanówmy się zatem, jakie aktywności dominują w życiu człowieka dorosłego? Jest to zapewne praca, uczenie się, szeroko rozumiana aktywność społeczna i zabawa.
Zabawa – odgrywanie ról
Jeśli przyjrzymy się bliżej dziecięcej aktywności dziecka, zauważymy, że poprzez zabawę maluch przygotowuje się do bycia dorosłym. Mało tego, realizuje wszystkie aktywności człowieka dorosłego, na miarę swoich możliwości. Podczas zabaw „na niby” dzieci wcielają się w różne role społeczne i zawody, są: mamą, dzidzią, lekarzem, strażakiem, kucharzem, projektantem mody, budowlańcem itp. Jednym słowem realizują w zabawie obowiązki postaci, w którą się wcielają oraz rozwiązują napotykane, specyficzne dla danej roli/zawodu problemy.
Po co dziecku zabawa?
W trakcie zabaw dydaktycznych czy gier edukacyjnych dzieci również się uczą: nabywają wiedzę o świecie, ćwiczą swoją percepcję wzrokową i słuchową, pamięć, koordynację wzrokowo-ruchową, doskonalą spostrzegawczość, dzięki którym „nauka podręcznikowa” w szkole czy w życiu dorosłym nie będzie dla nich tak wielkim wyzwaniem.
Zabawa ma również charakter społeczny – dzieci komunikują się ze sobą, uczą się rozwiązywania konfliktów, negocjowania zasady między sobą i ich przestrzegania, współpracy jak i zdrowej rywalizacji.
W zabawie proces uczenia się jest najlepiej dostosowany do potrzeb rozwojowych dzieci. W związku z tym odgrywa dużą rolę wspomagającą w kształtowaniu się procesów umysłowych. Dziecko podejmuje zabawę, by móc zgromadzić jak najwięcej doświadczeń potrzebnych mu do budowania określonych schematów poznawczych i radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, gdy takie pojawią się w jego życiu.
Okres dzieciństwa jest okresem zabawy. Pozwólmy zatem dzieciom się bawić, niech bawią się jak najwięcej. Dorośli mogą i powinni wejść od czasu do czasu do dziecięcego świata zabawy i współuczestniczyć w nim: dać się poprowadzić dziecku, podążać za nim, innym zaś razem poszerzać wspólną aktywność o dodatkowe elementy, stwarzać sytuacje problemowe, które mogłyby zostać rozwiązane przez dziecko. To prawda, że dzieci w wieku przedszkolnym bawią się, ale właśnie przez tę zabawę uczą się i rozwijają.
