„Bądź tu i teraz”, „Żyj chwilą”, „Bądź uważny”- hasła tego typu słyszymy ostatnio bardzo często i równie często je ignorujemy. Okazuje się, że warto pochylić się nad tą kwestią, choćby dlatego, że liczne badania pokazują, że systematyczna praktyka uważności i koncentracji pozytywnie wpływa na dobrostan psychiczny oraz zdrowie. Bycie skoncentrowanym na “tu i teraz”, bez wartościowania, oceniania, rozpamiętywania przeszłości, planowania przyszłości sprawia, że… żyjemy, czujemy, odbieramy i rozumiemy chwilę obecną wtedy, kiedy ona faktycznie trwa. Taki model myślenia pomaga nie tylko dorosłym. Zaspokaja również ogromną potrzebę fizycznego i duchowego spokoju u dzieci.
Skutki szybkiego tempa życia
Dzieci z natury są żywiołowe, ciekawskie, spontaniczne i uważne. Ale identycznie jak dorośli bywają zestresowane, rozkojarzone, nerwowe. Wyzwania społeczne powodują często zbyt szybkie wejście w świat dorosłych. Duża ilość obowiązków, zajęcia pozaszkolne i hobbystyczne, nadmiar bodźców stymulujących niedojrzały jeszcze układ nerwowy, rosnące wymagania i presja otoczenia, pośpiech rodziców… Wszystkie te czynniki powodują często wyuczenie automatycznych zachowań, impulsywność, roztargnienie i deficyty uwagi u coraz większej liczby dzieci.
Zaburzenia koncentracji przejawiają się brakiem motywacji do nauki, spowolnionym tempem pracy, łatwym zniechęcaniem się i niezdolnością do samodzielnego podejmowania wysiłku.
Jeżeli w dzieciństwie dzieci nabiorą takich umiejętności, jak koncentracja i uważność, będzie to procentowało w całym ich życiu. Kompetencje te można rozwijać ucząc dziecko już od najmłodszych lat przede wszystkim świadomego kierowania uwagą i dbając o higienę jego funkcjonowania psychicznego.
JAK UCZYĆ DZIECKO ŚWIADOMEGO KIEROWANIA UWAGĄ?
- tworzenie nawyku u dziecka bycia w chwili obecnej poprzez opisywanie i koncentrację na aktualnie wykonywanych czynnościach,
- uczenie dziecka świadomej obserwacji otoczenia – np. zapamiętujemy 3 rzeczy które mijamy każdego dnia z dzieckiem w drodze do przedszkola, ćwiczymy opisywanie szczegółów: kolorów, kształtów, faktur,
- uczenie jedzenia z uwagą – pytamy dziecko o smak, konsystencję, wrażenia, nie śpieszymy się przy posiłku,
- reagowanie na dźwięki napływające z otoczenia – nasłuchujemy z dzieckiem odgłosów, zgadujemy skąd pochodzą,
- tworzenie nawyku pozostawania przez chwilę bez ruchu – np. na dźwięk gwizdka dziecko musi się zatrzymać, zamknąć oczy, uspokoić, świadomie oddychać,
- uczenie kontaktu z własnym ciałem – poranne rozciąganie się, opisywanie wrażeń zmysłowych, np. podczas smarowania kremem,
- codzienne krótkie ćwiczenia i zabawy wymagające skupienia i koncentracji: nawlekanie koralików, odwzorowywanie rysunku ze zdjęcia, układanie wzorów z klocków, gry pamięciowe, układanie puzzli, lepienie kształtów z plasteliny, malowanie farbami, porównywanie różniących się szczegółami obrazków, gry w labirynty, uczenie rymowanek i wierszyków, powtarzanie sekwencji słów i ruchów, granie w gry planszowe, grupowanie przedmiotów w określone zbiory np. kolorystycznie,
- wspólne czytanie i oglądanie książeczek obrazkowych – opisywanie bohaterów, śledzenie ich losów, wyszukiwanie małych elementów na obrazkach.
JAK DBAĆ O HIGIENĘ FUNKCJONOWANIA PSYCHICZNEGO DZIECKA?
- dbanie o ciszę – wyłączanie telewizora i radia podczas wykonywania zadań przez dziecko (zarówno dźwięk, jak i permanentnie migający obraz odciągają uwagę od innych czynności; obraz na ekranie ciągle się zmienia, mózg dziecka, które w nadmiarze ogląda telewizję przyzwyczajony jest do bardzo silnej stymulacji przez co nie jest w stanie wytrwać dłużej w jednej czynności), ograniczanie czasu spędzanego na oglądaniu telewizji i graniu w gry komputerowe
- dbanie o przerwy w trakcie wykonywania zadań, wypoczynek i długi sen w celu regeneracji,
- ograniczanie bodźców stymulujących układ nerwowy dziecka,
- wspólne z dzieckiem dbanie o porządek i wolną przestrzeń w miejscu, w którym dziecko wykonuje swoje zadania.
