Pierwsze lata są niezmiernie ważne w życiu dziecka, ponieważ w tym okresie trwają intensywne procesy rozwoju organizmu. Wady postawy oraz stóp albo ich zapowiedź może pojawić się już w pierwszym roku życia dziecka. Bardzo trudno jest niekiedy dostrzec drobne nieprawidłowości budowy lub funkcjonowania dziecka, a niestety pominięcie ich może prowadzić do pogłębiania się tych wad.
W pierwszych 3 miesiącach dziecko funkcjonuje we wzorcach asymetrycznych. Oznacza to, że jego prawa strona ciała nigdy nie jest tak samo ułożona jak lewa. Spowodowane jest to głownie kształtem główki dziecka, która uniemożliwia utrzymania jej w osi. Od około 3 miesiąca życia dziecko kształtuje symetrię w obrocie ciała. Im dziecko starsze tym bardziej powinna nas niepokoić asymetria w budowie lub funkcjonowaniu dziecka (np. dziecko bawi się tylko jedną rączką, układa głowę tylko na jedna stronę, obraca się tylko przez jeden bok itd.). Asymetrie występujące w pierwszym roku życia mogą przyczynić się do powstawania wad postawy.
Organizm dziecka rozwija się bardzo dynamicznie. W ciągu pierwszego roku dziecko z pozycji leżącej, przechodząc przez coraz wyższe pozycje, osiąga w końcu pozycje pionową. Każdy etap jest bardzo ważny i warunkuje prawidłowy rozwój wszystkich układów organizmu. Pozycja pionowa jest bardzo trudna do opanowania. Dziecko przez długi czas uczy się panować nad swoim środkiem ciężkości, który w tej pozycji jest znacznie wyżej. Nowej pozycji uczą się również stopy, które do tej pory, nie miały aż tak ważnego zadania! Początkowo u dzieci występuje płaskostopie, a dziecko do wieku około 3,5 roku życia ma czas na to, aby wzmocnić mięśnie odpowiedzialne za kształtowanie łuków podłużnych i poprzecznych stóp. Aby wspierać ich rozwój należy pamiętać o odpowiednio dobranym obuwiu i dostarczaniu stopom jak największej ilości bodźców (np. chodzenie boso po rożnych strukturach np. trawa, piasek, itd.).
Stawy kolanowe po osiągnięciu pozycji stojącej początkowo ustawiają się w pozycji szpotawej (przy złączonych stopach widać prześwietlenie miedzy stawami kolejowymi), która następnie przechodzi pozycje koślawą, co jest fizjologią, jeżeli złączymy stawy kolanowe, a odległość miedzy kostkami przyśrodkowymi stóp będzie mniejsza niż 4 cm. Powyżej tej odległości mówimy o koślawości patologicznej, przy której warto skonsultować się z fizjoterapeutą i włączyć odpowiedni zestaw ćwiczeń.
Pozycja pionowa jest również wyzwaniem dla kręgosłupa dziecka, który w nowej pozycji zyskuje zupełnie odmienne funkcje niż dotychczas. Jego zadaniem jest amortyzowanie wstrząsów podczas codziennych aktywności, co umożliwi ochronę dla mózgu oraz rdzenia kręgowego. Zbyt słabe mięśnie brzucha oraz mięśnie pośladkowe powodują pogłębienie lordozy lędźwiowej oraz ustawienie miednicy w pozycji przodopochylenia. Takie ułożenie kręgosłupa powoduje nieprawidłową jego pracę i nieekonomiczne funkcjonowanie stawów międzykręgowych. Zmniejszenie krzywizn kręgosłupa również nie jest dla niego dobre, ponieważ ciężko mu spełniać swoją rolę amortyzatora- pochłanianie energii polega na kompresji, co również powoduje nieprawidłową aktywność w stawach międzykręgowych.
Jeżeli niepokoi cię postawa twojego dziecka, powinieneś zgłosić się do fizjoterapeuty, który oceni jego postawę i w przypadku jakichś nieprawidłowości zaproponuje odpowiednie zestawy ćwiczeń.
Przyglądając się postawie dziecka, należy również zwrócić uwagę na ustawienie obręczy barkowej. W tej okolicy często dochodzi do wysunięcia barków w przód, czyli ich protekcji, co warunkuje nieprawidłowe ustawienie łopatek, które oddalają się od kręgosłupa i odstają od klatki piersiowej. Spowodowanie jest to głownie dysbalansem mięśniowym w obrębie obręczy barkowej- jedne mięśnie są za słabe i nie pracują tak jak powinny, inne są przykurczone, ponieważ starają się przejąć prace tych osłabionych. W takim przypadku terapeuta pokaże jak rozluźnić poskracane mięśnie i wzmocnić te, których siła jest zbyt słaba.
Pamiętajmy, że nawyki postawy zostają z nami na całe życie. Im szybciej dziecko nauczy się prawidłowej postawy tym lepiej dla jego organizmu!
