Coraz więcej mówi się na temat pedagogiki Montessori. Funkcjonuje wiele różnych mitów oraz wyidealizowanych poglądów na temat tego sposobu wychowywania i uczenia dzieci i młodzieży. Niniejszy artykuł szczegółowo omawia założenia realizowane przez placówki Montessori.
Pomysłodawczyni metody Montessori
Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. we Włoszech. Z wyróżnieniem ukończyła wyższe studia medyczne. Kobieta studiująca medycynę w tamtych czasach musiała wykazać się nieprzeciętną wiedzą, determinacją i pracowitością. Dla lepszego obrazu sytuacji kobiet w tamtych czasach przypomnę o tym, że Włoszki uzyskały pełne prawa wyborcze dopiero w 1945r (dla porównania – w Polsce w 1918r).
Po ukończeniu szkoły w roku 1897 Maria Montessori podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego. Obserwując dzieci z deficytami rozwojowymi, spostrzegła, iż posiadają one niezwykłą chęć do uczenia się. Wiedziała, że mają ukryty potencjał, niezbadaną moc, która prowadzi je do zdobywania wiedzy na temat środowiska. Określiła ten stan mianem NEBULE. Maria zrozumiała, że aby wydobyć pełen potencjał poznawczy dziecka to dorośli muszą dostosować się do jego potrzeb, a nie odwrotnie. Rozpoczęła wnikliwą obserwację dzieci z poważnymi deficytami rozwoju. Połączyła ją z tworzeniem specjalnych pomocy do edukacji dzieci.
Domy dziecięce Montessori
W 1907 roku Maria Montessori została zaproszona do stworzenia Case dei Bambini – Domów Dziecięcych. Była to inicjatywa stworzenia szkoły/przedszkola dla dzieci z rzymskich slumsów. Zadanie okazało się niezwykle trudne do zrealizowania. Dzieci nie były nauczone podstawowych zasad higieny ani szacunku do otoczenia. Stopniowo i nieustępliwie Maria rozpoczęła swoją siermiężną pracę. Najpierw nauczyła dzieci higieny, co wywarło presję na rodzicach, następnie zaczęła powoli wprowadzać zasady i pomoce edukacyjne do otoczenia. Dzieci zaczęły czerpać przyjemność przebywania w czystym, poukładanym otoczeniu.
Jednocześnie dziecko było traktowane jak człowiek, który ma pełne prawa, jak człowiek który dopiero uczy się zasad panujących na świecie. Maria dała dzieciom wolność w granicach, dzieci miały zarówno prawa, jak i obowiązki. Otoczenie dopasowała do wzrostu i potrzeb podopiecznych. Wiedziała, że klasa składa się z jednostek i, że to jednostki zmieniają świat w oparciu o stabilną grupę społeczną.
Rewolucyjna metoda edukacji
Krótko mówiąc, Maria Montessori w wieku lat 30 stworzyła rewolucyjną metodę edukacji najmłodszych – bez przymusu, sztywnych obowiązków, bez kar, za to z bardzo jasnymi zasadami i ramami wyznaczanymi przez dorosłych. Brzmi utopijnie, nierealnie? Zadajecie sobie pytanie, jak to możliwe: wychowywać i nie karać, nie stosować przymusu i jednocześnie stawiać granice? To wszystko jest bardzo trudne do osiągnięcia. Nie jest to model wychowawczy, którego można się nauczyć lub wyuczyć. Dlaczego? Ponieważ, aby osiągnąć stan umiejętności obserwacji i aby ofiarować dziecku wolności w granicach, najpierw należy zająć się swoim własnym wewnętrznym dzieckiem.
W metodzie urzeka zwolnienie dziecka z pełnej odpowiedzialności za jego niepowodzenia. To dorosły jest ODPOWIEDZIALNY za warunki, w jakich dziecko się rozwija, to dorosły ma w odpowiednim momencie postawić dziecku granice, to dorosły ma pozwolić dziecku rozwijać swoją niezależność i indywidualizm. Zatem zadaniem rodzica oraz wychowawcy jest poznanie samego siebie, poznanie własnego wewnętrznego dziecka i wtedy będziemy mogli zaspokoić potrzeby dzieci, a nie własne.
