Wady kolan najczęściej nie są wrodzone. Pojawiają się dopiero po pewnym czasie od rozpoczęcia chodzenia i są wynikiem przeciążenia szybko rosnących kości, najczęściej z powodu przebywania w nieprawidłowych pozycjach. Koślawość kolan tzw. ,,iksy” do końca czwartego roku życia jest zjawiskiem fizjologicznym, o ile odstęp między stopami przy złączonych kolanach nie przekracza 4 cm. Większy odstęp wymaga przede wszystkim rehabilitacji, zastosowania odpowiednich wkładek do obuwia oraz wyuczenia prawidłowego siadania np. ,,po turecku”.
Skłonność do koślawości (nogi w kształcie litery ,,X”) obserwuje się u dzieci z obniżonym napięciem mięśni. Koślawość kolan powoduje tendencję do stawiania nóg w rozkroku oraz w przeproście kolan. Zwiększa się przez to obciążenie wewnętrznych brzegów stóp, co utrudnia kształtowanie się prawidłowego sklepienia i prowadzi do płaskostopia lub stóp płasko-koślawych.
Pierwsze objawy koślawych kolan
Na koślawe kolana wskazuje także chód dziecka – niezgrabny, niepewny, chwiejny (z powodu osłabienia więzadeł oraz niestabilności stawów). Ponadto dziecko może skarżyć się na ból i szybkie męczenie się w czasie chodzenia.
Jak zapobiegać?
Dziecko, u którego zauważymy skłonność do koślawości kolan, nie powinno długo chodzić ani stać w rozkroku. Trzeba mu całkowicie zabronić przebywania w czasie zabawy w siadzie klęcznym między piętami, z podudziami i stopami skierowanymi do zewnątrz (tzw. siad ,,W”). Dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym chętnie siadają w ten sposób.
Przy niewielkiej koślawości najczęściej wystarcza zwracanie uwagi na pozycje, w jakich dziecko przebywa. Dziecko z koślawymi kolanami powinno wykonywać ćwiczenia, w trakcie których ciężar ciała nie będzie obciążał stawów kolanowych i które zapewnią właściwy rozwój mięśni. Zalecane są: pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka korekcyjna, jazda konno, piłka nożna. Zakazane jest chodzenie na palcach, jazda na rolkach, łyżwach i nartach.
Poprzez rehabilitację i prawidłowe nawyki siadania dziecka, koślawość kolan jak najbardziej może ulec zmniejszeniu lub całkowitemu cofnięciu wady. Ćwiczenia korekcyjne dobierane są indywidualnie do potrzeb dziecka, umiejętności oraz wieku.
