Rodzice z niecierpliwością czekają na to, aż ich pociecha zacznie mówić. Ale rozwój mowy to złożony proces, o który warto dbać. Warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę w pierwszych latach życia tak, by etapy te przebiegały harmonijnie. A w razie jakichkolwiek wątpliwości, warto wiedzieć, kiedy udać się do logopedy.
OKRES MELODII – okres od narodzin do pierwszego roku życia.
Umiejętności prawidłowo rozwijającego się dziecka:
- wydaje dźwięki gardłowe oraz samogłoski,
- gaworzy – czyli wielokrotnie powtarza zasłyszane sylaby,
- pojawiają się takie głoski jak P, B, M,
- reaguje na mowę rodzica, uśmiecha się,
- na krzyk reaguje płaczem,
- pojawiają się echolalie, kojarzy dźwięki dochodzące z otoczenia,
- wskazuje przedmioty lub osoby,
- w 12. miesiącu życia rozumie, co się do niego mówi.
Niepokojące sygnały w rozwoju:
- w 3. miesiącu życia dziecko nie skupia swojego wzroku na twarzy osoby dorosłej, nie reaguje na nią śmiechem,
- nie dostrzegamy, że dziecko gaworzy w wieku 10 miesięcy,
- dziecko nie podąża za nami wzrokiem w wieku 10 miesięcy,
- w 12. miesiącu nie zauważamy nowo pojawiających się słów,
- nie zwraca uwagi na dźwięki dochodzące z najbliższego otoczenia niemowlaka,
- ma trudności z ssaniem piersi, piciem, jedzeniem z łyżeczki, gryzieniem i odgryzaniem,
- bardzo się ślini.
OKRES WYRAZU – trwa od 1. do 2. roku życia. Nasz maluch rozumie już dużo słów, zdań. Więcej rozumie niż jest w stanie powiedzieć.
Prawidłowy rozwój:
- pojawiają się samogłoski A, O , E, U , I , Y,
- pojawiają się spółgłoski P, B, T, D, N, Ś, Ć. Zdarza się, że pojawiają się Ź, DŹ,
- w słowniku dziecka dostępne są onomatopeje, np: Miał, Hał, HUHU, BUM,
- słowa MAMA, TATA, BABA, PAPA, BABA,
- poprawne jest skracanie wyrazów np: Mi- Miś, DA- Daj, PO-Pomóż,
- posługuje się już słowami, które rozumieją opiekunowie.
Niepokojące sygnały
- gdy ma 24 miesiące nie łączy dwóch wyrazów,
- w mowie pojawiają się tylko samogłoski lub kilka wyrazów,
- nie rozumie prostych poleceń,
- ma dużą wybiórczość pokarmową, nie lubi gryźć, nadmiernie ślini się.
OKRES ZDANIA – okres od 2. do 3. roku życia.
Dziecko powinno:
- budować zdania proste składające się z dwóch wyrazów, kolejnym etapem jest rozbudowywanie ich,
- mówić zdania pytające i rozkazujące,
- operować są rzeczownikami i czasownikami,
- poprawnie wypowiadać : P, B, M, F, W, K, G, H, T, D, N, L, Ś, Ź, Ć, DŹ oraz samogłoski A, O, E, U, I , Y. Zdarza się, że poprawną formę przybierają Ą, Ę. Przy końcowym okresie 3. Roku życia pojawiają się S, Z, C, DZ, które wcześniej były zastępowane przez Ś, Ź, Ć, DŹ.
- może zamieniać głoski trudne na łatwiejsze np: S na Ś, F na H, D na G.
Niepokojące sygnały:
- dziecko buduje bardzo proste zdania, na przykład tylko dwuwyrazowe,
- nie rozumie poleceń, które są do niego skierowane,
- jeżeli język przy mówieniu znajduje się między zębami,
- nie zadaje pytań,
- nie lubi gryźć pokarmów,
- je pokarmy wybiórczo,
- nie wymawia A, O , E, U, I , Y.
