Już u niemowlaków rodzice zauważają szczególne zainteresowanie telefonem czy tabletem, które kuszą dźwiękami i kolorami. Dzieci 2 – 3 letnie nierzadko potrafią przynajmniej w podstawowym zakresie obsługiwać te urządzenia, które czasem stają się ulubioną zabawką. Rodzice dzieci starszych mówią o tym, że ich pociecha lepiej radzi sobie z komputerem, tabletem czy nowoczesnym telefonem niż oni sami. W ten sposób kontakt z technologiami szybko umyka rodzicielskiemu wglądowi i kontroli.
Z pewnością każdy rodzic słyszał o zagrożeniach związanych z użytkowaniem przez dzieci internetu i zbyt długim czasem spędzanym przed ekranem, z drugiej strony jest jasne, że niemożliwe jest obecnie funkcjonowanie bez tych urządzeń, a dziecko w przyszłości będzie musiało umieć sprawnie z nich korzystać. W jaki sposób wobec tego zachować równowagę, zapewnić dziecku bezpieczeństwo, a może nawet wykorzystać technologie na rzecz edukacji i wychowania?
Zasady bezpiecznego korzystania z nowych technologii
Po pierwsze warto wyróżnić przyczyny, dla których nowoczesne technologie są tak atrakcyjnymi zabawkami dla dzieci z różnych grup wiekowych. Gry kuszą atrakcyjnym wyglądem i dźwiękiem, bazując często na lubianych przez dzieci zabawach polegających na kolekcjonowaniu, dzięki czemu potrafią wciągnąć na wiele godzin. Zaangażowania w taką aktywność nie należy jednak mylić z umiejętnością koncentracji na jednym zadaniu, gdyż gry dostarczają nieustannie nowych bodźców przyciągających uwagę, więc skupienie na nich nie wymaga żadnego faktycznego wysiłku czy samokontroli. U dzieci starszych znaczenie odgrywa również rówieśnicza presja – znajomość tych samych aplikacji czy wspólne gry w sieci są przepustką do grupy koleżeńskiej.
W związku z tym różne zagrożenia uzależnione są od wieku użytkownika urządzenia. Niewłaściwe korzystanie ze zdobyczy technologicznych może mieć wpływ na rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny.
Do najważniejszych niebezpieczeństw, w których mówi się w kontekście aktywności dzieci w sieci należy dostęp do niewłaściwych treści – również pornograficznych, a także zamieszczanie w internecie osobistych informacji, które mogą posłużyć internetowym przestępcom lub tzw. trollom – osobom, które ośmieszają lub obrażają innych użytkowników sieci. Możliwe jest również wykształcenie uzależnienia od internetu.
Naucz dziecko mądrze korzystać z internetu
Rozwiązaniem nie jest jednak z pewnością całkowite odcięcie dziecka od dostępu do tych urządzeń. Wprowadzając je w wirtualny świat warto natomiast przestrzegać kilku zasad, dzięki którym korzystanie z internetu może stać się rozwijającym i kształcącym doświadczeniem.
• W parze z nabywaniem umiejętności technicznej obsługi nowoczesnych urządzeń dziecko powinno nabywać wiedzę o właściwym ich użytkowaniu.
• Już małe dzieci warto uczyć zasad związanych z higieną pracy przy komputerze, a więc ograniczyć czas, jaki mogą przy nim spędzać oraz ćwiczyć samokontrolę w tym zakresie.
• Aby regulować aktywność dziecka można podpisać z nim kontrakt dotyczący bezpiecznego korzystania z internetu, który ustali jakie aktywności są dopuszczalne, a jakie nie, oraz określi co dziecko powinno zrobić, jeśli napotka online niepokojące treści lub osoby. Dzieci najlepiej uczą się na przykładzie, więc trzeba pamiętać, że również dorosłych powinny obowiązywać te same zasady!
• Oprogramowanie kontroli rodzicielskiej może być przydatne jednak nierzadko dzieci potrafią poradzić sobie z takimi zabezpieczeniami. Ponadto warto upewnić się, że komputer, tablet czy telefon chroniony jest programem antywirusowym. Nic nie zastąpi jednak dobrego kontaktu z dzieckiem i szczerych rozmów.
• Warto znać i proponować dziecku te gry i aktywności, które mogą mieć charakter edukacyjny. Jeśli zabraniamy korzystania z jakiś programów czy gier, dobrze jest poświęcić trochę czasu na wyjaśnienie takiej decyzji.
• Zapoznaj się dobrze z dostępnym dziecku sprzętem. Tablety i smartfony pozwalają na łatwe i szybkie pobieranie aplikacji rozrywkowych, nie wszystkie one są jednak bezpieczne, gdyż mogą pobierać dane osobowe użytkownika czy wymagać zakupów wewnątrz aplikacji.
Telewizor, tablet, telefon czy komputer niosą ze sobą tyleż potencjalnych zagrożeń, co korzyści, jednak warunkiem jest wdrażanie dziecka do właściwego ich użytkowania już od najmłodszych lat. Czasami, obserwując dziecko z tabletem, komórką czy komputerem, czy też zapatrzone w telewizor, można pomyśleć, że dla tych urządzeń nie można znaleźć konkurencji. Z moich doświadczeń wynika jednak, iż taka konkurencja istnieje, a jest nią czas spędzany „w realu”, wspólnie z rodzicem lub rówieśnikami.
