FAS to alkoholowy zespół płodowy, czyli zespół nieprawidłowości neurobehawioralnych wykazywanych przez dzieci matek nadużywających alkoholu podczas ciąży. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych jest to jednostka chorobowa, której wyłączną przyczyną jest spożywanie alkoholu przez ciężarną kobietę. Szacuje się, że w Polsce 30 proc. ciężarnych spożywa napoje alkoholowe. Nie istnieje też prawo, które zakazywałoby spożywania trunków w stanie błogosławionym, choć udowodniono już negatywny wpływ procentów na płód.
Dawno już udowodniono, że u kobiety w ciąży alkohol przenika przez łożysko i po 40-stu minutach jego stężenie u płodu jest zbliżone do stężenia alkoholu we krwi matki. Krew krążąc w tym czasie w organizmie dziecka, może nieodwracalnie uszkodzić jego mózg, jak również powodować powstanie innych defektów i zaburzeń.
FAS może mieć różne nasilenie – np. pełne, czyli bardzo groźne, lub średnio nasilone i może objawiać się obniżoną normą intelektualną, bądź obniżeniem IQ, jednocześnie można zauważyć u tych dzieci obniżony poziom koncentracji i skupienia uwagi, problem z pamięcią, funkcjonowaniem w społeczeństwie, jak i problemami w sferze emocjonalnej. Dzieci z FAS rodzą się z nim, dorastają i umierają. Z zespołu FAS „nie wyrastamy” i nie ma na to lekarstwa.
Trudności szkolne i wychowawcze dzieci z zespołem FAS:
- Zaburzenia zapamiętywania i obniżona koncentracja uwagi,
- Zaburzenia orientacji przestrzennej (braki integracji sensomotorycznej w wyniku zakłóconego przez alkohol sposobu odbierania bodźców),
- Zaburzenia rytmów biologicznych (sen – aktywność, problemy w poczuciu czasu),
- Brak zdolności przewidywania i rozumienia konsekwencji swoich działań,
- Trudności w planowaniu, organizowaniu ,,stanowiska pracy”,
- Problemy w zakresie widzenia – szczególnie peryferyjnego, słaba uwaga wzrokowa, trudności z wybieraniem obiektów zależnie od ich rangi (trudności w uczeniu się z podręcznika, rozproszenie ,,uwagi wzrokowej”),
- Problemy w zakresie słyszenia – nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchowa,
- Zaburzenia czucia głębokiego, dotykowego, temperatury, bólu wpływają na niepełną ,,świadomość” położenia ciała, upośledzają sprawności grafomotoryczne, utrudniają samoobsługę, zaburzają precyzję wykonywania ćwiczeń, wykresów, prac plastycznych,
- Dobry rozwój mowy, obszerność i ,,kwiecistość” wypowiedzi maskują braki w zakresie rozumienia mowy innych i czytanego tekstu,
- Nieumiejętność rozpoznawania uczuć u siebie i innych, brak empatii, trudności w rozumieniu metafor, alegorii, intencji
Charakterystyka dzieci z FAS
Duża grupa dzieci z FAS rodzi się w rodzinach z problemem alkoholowym, o niskim statusie społecznym – ubogich, uzależnionych od alkoholu, narkotyków i nikotyny. Te dzieci, które pozostaną ,,przy rodzicach”, bywają narażone na działanie przemocy, zaniedbania w zakresie wielu życiowych potrzeb, wzrastają wśród niekorzystnych wzorców społecznych.
Dzieci z FAS często nie radzą sobie z zadaniami zbyt złożonymi i trudnymi, uzyskują słabe wyniki w nauce, co w Polsce mocno wpływa na ich ocenę w domu i szkole. W rezultacie otrzymują etykiety: zdolnych leni, krnąbrnych, kłamców.
Małe postępy szkolne pogarszają ich samoocenę, mogą prowadzić do spadku nastroju i innych objawów depresji, zachowań agresywnych, nadpobudliwości.
Dzieci z FAS mają problemy w funkcjonowaniu i w klasie i w grupie towarzyskiej, stają się często ofiarami żartów i są odtrącane przez rówieśników. Są postrzegane jako naiwne, niedojrzałe, łatwo ulegają sugestiom i namowom innych, a zatem można nimi łatwo manipulować.
Charakterystyka dorosłych z FAS
Dorośli z zespołem FAS maja trudności z osiągnięciem pełnej niezależności, utrzymaniem stałej posady i wytrwaniem w zdrowym związku.
Czy FAS to wyrok?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Bywa, że dziecko z FAS świetnie sobie radzi, a terapia pedagogiczna ma tylko charakter kosmetyczny. Dla innych dzieci z FAS terapia pedagogiczna to kropla w morzu potrzeb. Prawie zawsze osoby z FAS muszą żyć z
etykietą dziecka alkoholika lub dziecka z rodziny patologicznej, co nie zawsze jest zgodne z prawdą.
Wiadomo, że mimo wszystko dzieci z FAS obarczone są wieloma problemami, które są ze sobą mocno sprzężone. Nawet jeżeli sfera intelektualna u takiego dziecka będzie w normie, inna będzie odbiegać od normy, np. emocjonalna.
Nie pij alkoholu w ciąży
Aby ochronić siebie i dziecko – najlepszym rozwiązaniem jest podjęcie dojrzałej decyzji o niepiciu alkoholu podczas ciąży.
