Rozwój mowy dziecka, co każdy rodzic wiedzieć powinien

Okres swoistej mowy dziecięcej – od 3 do 7 lat

W okresie swoistej mowy dziecięcej w dalszym ciągu kształtują się zdolności językowe dziecka. Rozwijają się zdania złożone i nadal wzbogaca się zasób słownictwa. Dziecko doskonali umiejętność posługiwania się mową i językiem. Nabywa reguły gramatyczne. Jego wypowiedzi zaczynają być coraz dłuższe i coraz bardziej rozbudowane. Jest to okres, w którym dziecko zadaje bardzo dużo pytań i tworzy nowe twory językowego (tzw. neologizmy). Zaczyna dostrzegać różnice między teraźniejszością, przeszłością i przyszłością. Z uwagą słucha opowiadań i potrafi odpowiedzieć na pytania dotyczące ich treści.

Czterolatek prawidłowo realizuje głoski syczące (s,z,c,dz), a pięciolatek głoski szumiące (sz, ż, cz, dż). W okresie między 4. i 6. rokiem życia powinna też pojawić się w wymowie dziecka najtrudniejsza artykulacyjnie głoska – r. Pod koniec tego okresu rozwój mowy dziecka powinien być zakończony. Dodatkowo sześciolatek powinien dokonywać analizy i syntezy sylabowej oraz syntezy i analizy fonemowej wyrazów o prostej budowie fonetycznej, wyodrębniać głoski na początku, na końcu i w środku wyrazu oraz samodzielnie wymyślać wyrazy rozpoczynające się na daną głoskę, a także określać położenie przedmiotu w przestrzeni (nad, pod, obok, między, wewnątrz itp.).

Co w rozwoju mowy dziecka powinno skłonić rodziców do konsultacji logopedycznej?

• brak mowy (brak gaworzenia, nie pojawienie się pierwszych słów przed ukończeniu drugiego roku życia),

• ubogi zasób słownictwa (np. gdy dziecko dwuletnie posługuje się tylko kilkoma słowami),

• niekompensowanie braków mowy gestami i mimiką,

• nieprawidłowa wymowa głosek (deformacja głosek jest zawsze zjawiskiem nieprawidłowym!) – międzyzębowa, międzywargowa, nosowa, gardłowa itp.,

• zastępowanie głosek (lub ich brak):

– gdy trzylatek zastępuje głoski: l,r głoską j; k,g głoskami t,d; w,f głoskami p,b lub innymi lub inne głoski, które powinien realizować;

– gdy czterolatek zastępuje głoski: l,r głoską j; k,g głoskami t,d; w,f głoskami p,b lub innymi; s,z,c,dz głoskami ś,ź,ć,dź lub inne głoski, które powinien realizować;

– gdy pięciolatek zastępuje głoski: l,r głoską j; k,g głoskami t,d; w,f głoskami p,b lub innymi; s,z,c,dz głoskami ś,ź,ć,dź; sz,ż,cz,dż głoskami s,z,c,dz lub ś,ź,ć,dź;

– gdy sześciolatek zastępuje głoski: l głoską j; r głoską l lub j, k,g głoskami t,d; w,f głoskami p,b lub innymi; s,z,c,dz głoskami ś,ź,ć,dź;; sz,ż,cz,dż głoskami s,z,c,dz lub ś,ź,ć,dź;

• brak rozumienia komunikatów słownych,

• brak reakcji na mowę, imię, dźwięki;

• brak pojawienia się zdania przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia,

• gdy po ukończeniu 3.rż. mowa dziecka jest znacznie zniekształcona i niezrozumiała dla otoczenia.