Rodzice często obserwują u swoich dzieci obniżenie łuków przyśrodkowych stóp, które nazywane jest płaskostopiem. Podczas rozwoju stóp u dzieci obserwuje się fizjologiczne płaskostopie, które związane jest niedojrzałością układu mięśniowo-więzadłowego w obrębie stóp. Dziecko, które zaczyna chodzić na podeszwie stóp posiada poduszkę tłuszczową, której zadaniem jest amortyzacja podczas lokomocji. Z biegiem czasu poduszka tłuszczowa zanika, a jej funkcje przejmuje coraz silniejszy układ mięśniowo-więzadłowy.
Łuki stóp kształtują się do wieku około 3,5 lat. Pierwsze lata życia dziecka są bardzo ważne dla rozwoju stóp, dlatego należy starać się dostarczać dziecku jak największą ilość bodźców stymulujących mięśnie stóp, zaopatrzenie dziecka w odpowiednie obuwie umożliwiające prawidłowe przetaczanie stopy, co wzmocni mięśnie odpowiedzialne za kształtowanie wysklepienia stóp.
Dziecko trenuje swoje stopy nawet kiedy jeszcze nie chodzi. Należy pamiętać, aby nie zakładać dziecku bucików oraz mocno uciskających skarpetek, które mogłaby ograniczać ruchy stóp podczas aktywności spontanicznej. Trzeba pozwolić dziecku kopać, dotykać różnych struktur, chwytać stopy rękoma, wkładać je do buzi itp. Dostarczy to dziecku bodźców oraz wzmocni aparat mięśniowy. Kiedy zaczyna ono przechodzić do pozycji pionowej, ważnym elementem jest dobranie dziecku odpowiedniego obuwia, którego miękka podeszwa, nie będzie utrudniać przetaczania stóp, a usztywniony zapiętek zapewni utrzymanie prawidłowej pozycji kości piętowej. Chodzenie na boso również jest treningiem dla mięśni stóp, jednak należy pamiętać, że twarde podłoże będzie szybko męczyć mięśnie, które w takim wypadku przestana pracować efektywnie. Dla bosych stóp najlepszym podłożem będą miękkie i dostarczające wielu bodźców struktury, np. piasek, trawa, tory przeszkód układane z poduszek itp.
Podczas treningu stóp należy pamiętać o prawidłowym obciążaniu punktów podporu, czyli 1 i 5 głowy kości śródstopia oraz kości piętowej. W momencie prawidłowego obciążania punktów podporu palce stóp powinny mieć swobodę ruchów. Podwijanie ich może świadczyć o osłabieniu mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie łuków stóp, które w takim wypadku posiłkować się będą pracą innych mięśni.
Gry i zabawy wzmacniające mięśnie stóp powinny koncentrować się na prawidłowym ich obciążaniu, z jednoczesną aktywizacją mięśni napinających łuk podłużny stopy. Wysklepienie podłużne można wywołać unosząc palce stóp, z jednoczesnym obciążeniem 1 i 5 głowy kości śródstopia. W takiej pozycji dziecko może wykonywać przenoszenie ciężaru ciała, przysiady, wypady itp. Aby utrudnić ćwiczenia można wprowadzić niestabilne i nierównie podłoże oraz zamienić statyczną pozycję stóp na dynamiczną np. wchodzenie i schodzenie po schodach.
Bardzo często trenując mięśnie stóp należy pamiętać również o wzmacnianiu mięśni całego ciała. Prawidłowe napięcie i siła mięśni posturalnych również wpływa na ustawienie stóp. Podczas ćwiczeń warto wzmacniać mięśnie pośladkowe, mięśnie brzucha (nie tylko proste, ale również mięśnie skośne oraz mięsień poprzeczny brzucha), mięśnie grzbietu, mięśnie czworogłowe. Pamiętajmy również o rozciąganiu tych partii mięśniowych, które są przykurczone (mogą to być mięśnie trójgłowe, kulszowo-goleniowe, biodrowo-lędźwiowe). W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z fizjoterapeutą, który oceni ustawienie stóp, siłę i napięcie mięśniowe oraz zaproponuje ćwiczenia, które będą odpowiednie dla twojego dziecka.
